Πολιτιστικό Δίκτυο Φίλωνα

IΕΡΑ ΣΦΑΓΙΑ       

      Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν στη Σμύρνη επανελήφθησαν σ΄όλην την Ιωνία και γενικότερα τη Μ. Ασία.

    6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ.

      Μπαίνουν οι Τούρκοι στις Κυδωνίες (Αϊβαλί). Διατάσσουν επιστράτευση των νέων 18-45 ετών. Ετοιμάζονται να κάψουν την πόλη, που σώζεται χάρη στην έγκαιρη επέμβαση του μητροπολίτου Κυδωνιών Γρηγορίου. ΄Ένα αμερικανικό καράβι αγκυροβολεί για να πάρει πρόσφυγες. Ο Τούρκος διοικητής της πόλεως δίδει εντολή:

«΄Οσοι επιβιβαστούν εντός 24 ωρών γλυτώνουν. Οι υπόλοιποι θα μετακινηθούν στο εσωτερικό της Μ. Ασίας.»

Ο συνωστισμός δεν περιγράφεται.

      Ο μητροπολίτης Γρηγόριος πιέζεται να φύγει για να σωθεί «Θα φύγω τελευταίος», απαντά. Μα δεν πρόλαβε.

     Οι Τούρκοι συλλαμβάνουν 22 ιερείς και τον μητροπολίτη τους. Τους βασανίζουν επί 4 ημέρες και μετά τους βγάζουν έξω από την πόλη, όπου μπροστά στα μάτια του μητροπολίτου Γρηγορίου σφάζουν έναν – έναν τους τίμιους ιερείς του. Αφήνουν τελευταίο τον Γρηγόριο, για να κάνουν το μαρτύριό του πιο οδυνηρό και γιατί του ετοιμάζουν κάτι πρωτότυπο. Τον οδηγούν μπροστά σ’ ένα φρεσκοανοιγμένο λάκκο. Θέλουν να τον θάψουν ζωντανό. Μα δεν προλαβαίνουν. Ο σεβάσμιος και ταλαιπωρημένος γέροντας σωριάζεται νεκρός. Ο Κύριος της ζωής και του θανάτου δεν άφησε να γίνει φρικτότερο το μαρτύριό του.

      Στα Μοσχονήσια, μια συστάδα νησιών ανάμεσα στις Κυδωνίες και τη Λέσβο, έκαναν για το μητροπολίτη Μοσχονησίων Αμβρόσιο ό,τι δεν πρόλαβαν να κάνουν για τον Κυδωνιών Γρηγόριο. Εκεί οι βασιβουζούκοι (άτακτος τουρκικός στρατός) έδεσαν οπισθάγκωνα τον Αμβρόσιο και μαζί με τους ιερείς και τους υπαλλήλους της μητρόπολης Μοσχονησίων τους έσυραν σε ένα ύψωμα της Περγάμου.

Καθ΄ οδόν εφόνευαν ένα – ένα τα θύματά τους. Τελευταίο άφησαν το μητροπολίτη Αμβρόσιο. Αυτόν τον έριξαν σ’ ένα λάκκο ζωντανό, εκστομίζοντας ακατονόμαστες φράσεις και ρίχνοντας επάνω στον τάφο πελώριες πέτρες.

   Μαρτυρικό θάνατο βρήκαν επίσης ο μητροπολίτη Ικονίου  Προκόπιος και ο επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος